Trải qua 58 năm xây dựng và trưởng thành với những bước thăng trầm của lịch sử, Phòng Khoa học Quân sự đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào. Đó là, tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện tổ chức thực hiện 19 dự án cấp Nhà nước, hơn 50 đề tài cấp Nhà nước, hơn 200 đề tài cấp bộ, ngành hàng nghìn đề tài cấp Học viện. Hoạt động nghiên cứu khoa học của Học viện được thực hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau, trong đó, tiêu biểu là các mũi nhọn:

          Ghép tạng: 

          – Học viện Quân y là trung tâm ghép tạng lớn của cả nước và của Quân đội, đã thực hiện ca ghép thận đầu tiên trên người tại Việt Nam (1992), đến nay, ghép thận đã trở thành kỹ thuật thường quy tại Bệnh viện Quân y 103/Học viện Quân y. Cụm công trình ghép tạng của Học viện Quân y đã được Nhà nước tặng thưởng Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ năm 2005.

          – Trên cơ sở thành công của ca ghép thận đầu tiên tại Việt Nam, Phòng KHQS tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện tập hợp các giáo sư, bác sĩ đầu ngành trong và ngoài Quân đội, chuyên gia nước ngoài thực hiện thành công ca ghép gan trên ng­ười (2004), ghép tim trên người (2010), đầu tiên thành công tại Việt Nam. Với thành tích trên, Học viện Quân y đã được Nhà nước tặng thưởng Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ.

          – Tiếp nối truyền thống ghép tạng, ngày 21/02/2017, Học viện Quân y phối hợp với các chuyên gia Nhật Bản thực hiện thành công ca ghép phổi từ người cho sống đầu tiên tại Việt Nam. Thành công ca ghép phổi lần nữa khẳng định vai trò tiên phong trong lĩnh vực ghép tạng của Bệnh viện Quân y 103/ Học viện Quân y đối với ngành y trong nước và mang lại hy vọng cho những bệnh nhân cần được ghép phổi. 

          Công nghệ sinh học: 

          Công nghệ sinh học là một lĩnh vực công nghệ cao dựa trên nền tảng khoa học về sự sống với sự kết hợp giữa quy trình nghiên cứu và thiết bị kỹ thuật nhằm tạo ra các quy mô công nghệ khai thác các hoạt động sống của vi sinh vật, tế bào thực vật và động vật. Trong những năm vừa qua, Phòng Khoa học Quân sự đã tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện Quân y triển khai nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ sinh học, cụ thể:

          – Ứng dụng tế bào gốc trong điều trị bệnh

          + Đã và đang nghiên cứu thành công quy trình nuôi cấy nguyên bào sợi, quy trình nuôi cấy tế bào sừng để điều trị vết thương vết bỏng. 

          + Bước đầu nghiên cứu nuôi cấy, biệt hoá tế bào gốc sinh tinh phục vụ điều trị vô sinh nam giới do không có tinh trùng. 

          + Phối hợp với Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc tạo máu tự thân để điều trị các tổn thương cơ, xương, khớp khó liền; phối hợp với Công ty MEKOPHAR nghiên cứu phân lập tế bào gốc từ màng dây rốn; phối hợp với Công ty MAMPROTECH, Australia để xây dựng Ngân hàng tế bào gốc ở miền Bắc Việt Nam. Phía đối tác đã thăm và làm việc với Học viện và nhất trí triển khai dự án hợp tác. 

          + Hiện nay, Học viện Quân y đang hoàn thiện việc xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ xây dựng Ngân hàng tế bào gốc. 

          – Nghiên cứu ứng dụng công nghệ phôi: đã nghiên cứu ứng dụng quy trình kỹ thuật và thực hiện thành công thụ tinh trong ống nghiệm, phát triển kỹ thuật lọc, rửa và bảo quản tinh trùng. Học viện Quân y là cơ sở thứ 3 trên toàn quốc thực hiện thành công kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm. Đến nay, Viện Mô phôi lâm sàng Quân đội đã cho ra đời hơn một nghìn cháu bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và hỗ trợ sinh sản, mang lại hạnh phúc cho nhiều gia đình. 

          – Bước đầu thành công trong nghiên cứu quy trình sản xuất một số chế phẩm sinh học phục vụ chẩn đoán và điều trị. Điển hình là ứng dụng kỹ thuật PCR phục vụ nghiên cứu chẩn đoán bệnh, nghiên cứu chế tạo vacxin phòng chống nhiễm khuẩn đường hô hấp, huyết thanh kháng trực khuẩn mủ xanh, huyết thanh kháng nọc rắn. 

          – Tập trung nghiên cứu các kỹ thuật gen, ADN để chẩn đoán dị tật trước sinh, nhận dạng cá thể xác định huyết thống và giám định pháp y. Xây dựng ngân hàng chủng, ngân hàng gen của các mầm bệnh, hiện tại đã có 300 chủng mẫu gen mầm bệnh trong ngân hàng. 

          – Ứng dụng thành công công nghệ tế bào gốc thực vật, nuôi cấy sinh khối sâm Ngọc Linh, tạo nguồn nguyên liệu sản xuất một số chế phẩm phục vụ đời sống. Đây là công nghệ tiên tiến được thực hiện thành công đầu tiên ở Việt Nam. Bước đầu nuôi cấy sinh khối tế bào gốc cây thông đỏ Việt Nam, Sâm Vũ Diệp.

          – Phối hợp với Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á nghiên cứu, sản xuất bộ kit chẩn đoán nhanh Covid-19, đã được phép lưu hành trên thị trường.

          – Phối hợp với Công ty Cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen thử nghiệm vắc xin phòng Covid-19. 

          Kế thừa và phát triển y học cổ truyền: 

          – Đã nghiên cứu áp dụng quy trình châm tê phẫu thuật vào mổ cho trên 10.000 trường hợp an toàn. Các trường hợp được mổ bằng châm tê được hồi phục nhanh và không gây biến chứng phụ do thuốc mê. 

          – Nghiên cứu bào chế nhiều chế phẩm từ dược liệu trong nước như B76, Maduxin, Phylamin, CM2… Nhiều sản phẩm đã được lưu hành rộng rãi trên thị trường. Trong đó sản phẩm Phylamin, Rotundin sulphat đã đ­ược cấp bằng sáng chế độc quyền, đ­ược nhận giải nhất Giải th­ưởng sáng tạo kỹ thuật VIFOTEC. 

          Các đề tài, dự án do Học viện chủ trì đều hoàn thành đúng tiến độ và đạt kết quả tốt. Nhiều kết quả của các đề tài, dự án đã được ứng dụng vào điều trị, giáo dục- đào tạo và phát triển kinh tế- xã hội. Nhiều công trình nghiên cứu được đăng tải trên các tạp chí trong và ngoài nước. 

          Tổ chức các hoạt động nghiên cứu khoa học gắn với nhiệm vụ đào tạo: 

          Nhiều đề tài tập trung nghiên cứu đổi mới hoạt động đào tạo, các hình thức, biện pháp để tích cực hóa hoạt động giảng dạy, tự đào tạo, các hình thức sử dụng phương tiện dạy học, đổi mới phương pháp giảng dạy đại học… Phòng đã nghiên cứu xây dựng phần mềm thi trắc nghiệm để phục vụ công tác thi và kiểm tra. Năm 2008, tại triển lãm ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ huấn luyện và đào tạo, phần mềm được Bộ Quốc phòng đánh giá cao và có thể áp dụng trong các nhà trường quân đội. 

          Nhiều sản phẩm khoa học và công nghệ đã được ứng dụng vào công tác đào tạo như bộ CD một số thủ thuật ngoại khoa lâm sàng, công nghệ mô phỏng trong giảng dạy ở các bộ môn hình thái, phần mềm sách điện tử giải phẫu hệ tuần hoàn, sách điện tử giải phẫu vùng đầu- mặt- cổ; công nghệ truyền hình trong giảng dạy và học y học, các giải pháp kết hợp giáo dục y đức thông qua dạy học các môn y học chuyên ngành. 

Hàng năm, cán bộ, giảng viên trong Học viện có hàng trăm bài báo, công trình nghiên cứu khoa học đăng tải trong các Tạp chí chuyên ngành ở trong nước và quốc tế.